در لایحه 1403، کل درآمدهای مالیاتی نسبت به سال 1402 حدود 44 درصد افزایش یافته است، که این افزایش بیشتراز همه از افزایش درآمدهای مالیاتی ناشی از مالیات بر اشخاص حقوقی و مالیات بر کالاها و خدمات بوده است. در عین حال، مشاهده می‌شود که مالیات بر ثروت و واردات در مقایسه با سال گذشته حتی با کاهشی کمتر نیز مواجه شده‌اند.
رشد 44 درصدی مالیات در بودجه 1403 نسبت به 1402
مالیات یکی از اقلام درآمدی دولت در بودجه عمومی است که به‌طور کلی یکی از منابع پایدار برای تامین مالی دولت به شمار می‌رود. گزارش منتشر شده از مرکز پژوهش‌ها نشان می‌دهد درآمد مالیاتی پیشبینی شده در لایحه بودجه 1403 برابر با هزار و 290 همت است و در مقایسه با لایحه 1402 بیش از 44 درصد رشد پیدا کرده است.
در چارچوب فعلی، مالیات‌ها وابسته به نحوه پرداخت، به شکل مستقیم و غیرمستقیم تقسیم‌بندی می‌شوند که مالیات بر اشخاص حقیقی و حقوقی و مالیات بر ثروت جزو مالیات‌های مستقیم و مالیات بر واردات و کالاها و خدمات از جمله مالیات‌های غیرمستقیم به شمار می‌آیند. به بیان دیگر پرداخت مالیات غیرمستقیم مشروط به استفاده از یک کالا یا خدمات خاص است. در لایحه بودجه 1403 حدود 681 همت درآمد مستقیم مالیاتی دولت بوده و حدود 609 همت از آن در ازای مالیات‌های غیرمستقیم پیشبینی شده است.
مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، رکورددار بیشترین رشد در بودجه 1403
به‌طور جزيی‌تر می‌توان دریافت از میان مالیات‌های مستقیم، مالیات بر درآمد با رشد بیش از 66 درصدی، بیشترین میزان رشد را داشته و درآمد پیشبینی شده از این ناحیه 190 همت پیشبینی شده است. به نظر می‌رسد دلیل این موضوع در عملکرد قابل توجه درآمدهای مالیاتی محقق شده در سال 1402 نهفته باشد که کل درآمد پیشبینی شده از ناحیه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی حدود 25 درصد بیش از رقم مصوب در قانون بودجه بود.
مشاهده می‌شود مالیات بر اشخاص حقوقی نیز معادل با 451 همت در بودجه 1403 تصویب شده که حدود 53 درصد بیشتر از رقم مصوب در سال 1402 است. در مقابل بررسی‌ها حاکی از رشد 8 درصدی مالیات بر ثروت که آخرین نوع از مالیات‌های غیرمستقیم است، در پیشبینی سال 1403 هستند که رقم آن نیز معادل 40 همت پیشبینی شده است.
این درحالیست که درآمد پیشبینی شده از ناحیه مالیات بر واردات که یکی از انواع مالیات‌های غیرمستقیم است، حدود 1 درصد با کاهش مواجه بوده و از 145 همت در لایحه 1402 به 143 همت در لایحه سال جاری رسیده است.
در مقابل مشاهده می‌شود درآمد پیشبینی شده از مالیات بر کالاها و خدمات با افزایشی 53 درصدی به 466 همت در سال 1403 رسیده است.
میزان تحقق مالیاتی بودجه 1402شایان ذکر است در سال گذشته بهترین عملکرد در میزان تحقق درآمدهای مالیاتی، متعلق به مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی بوده و مالیات اشخاص حقوقی و مالیات کالاها و خدمات حدود 6 درصد در مجموع درآمد بیشتری نسبت به لایحه مصوب داشته‌اند.
در مقابل مشاهده می‌شود مالیات بر ثروت و مالیات بر واردات که با عنوان عوارض گمرکی نیز شناخته می‌شود، به ترتیب درآمدی حدود 21 و 38 درصد کمتر از میزان مصوب در لایحه 1402 تجربه کرده‌اند.
این درحالیست که به‌طور کلی درآمد محقق شده مالیاتی در سال 1402 معادل 895 همت بوده که حدودا 1 همت بیش از بودجه تصویب شده سال مذکور است.
